Giáo sư Tôn Thất Tùng (1912-1982) – một tên tuổi lừng lẫy trong lịch sử y học Việt Nam và thế giới. Cuốn hồi ký “Đường vào khoa học của tôi” không chỉ là câu chuyện về một cuộc đời cống hiến cho khoa học, mà còn là hành trình của một tấm lòng yêu nước, một tinh thần lạc quan vượt qua mọi gian khó. Cuốn sách hé lộ những góc khuất đằng sau những thành tựu y học đỉnh cao, đồng thời truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ trên con đường nghiên cứu khoa học.
alt text: Bìa sách Đường vào khoa học của tôi
Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã dành những lời ngợi ca cho Giáo sư Tôn Thất Tùng: “Giáo sư Tôn Thất Tùng là một nhà bác học có tiếng, đã từng làm cố vấn quân y cho Bộ Tổng Tư lệnh trong thời kháng chiến, hiện nay là một chiến sĩ xuất sắc trên mặt trận cách mạng khoa học kỹ thuật của nước ta. Tập sách “Đường vào khoa học…” của giáo sư chắc chắn sẽ giúp ích cho các anh chị em thanh niên hiện đang tiến vào khoa học, hòa mình xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa thân yêu của chúng ta.”
Tinh thần lạc quan giữa hai cuộc kháng chiến
Gần 100 trang sách “Đường vào khoa học của tôi” không hề khô khan như nhiều người nghĩ. Giọng văn hóm hỉnh, tinh tế của Giáo sư Tôn Thất Tùng dẫn dắt người đọc vào hành trình cuộc đời ông, từ những năm tháng học tập cho đến những cống hiến vĩ đại cho y học nước nhà. Tinh thần lạc quan, luôn tìm tòi, không ngừng học hỏi chính là chìa khóa giúp ông vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Ngay từ thời sinh viên, Giáo sư Tôn Thất Tùng đã bộc lộ tư duy phản biện, không chấp nhận những lý luận sáo rỗng, giáo điều. Ông luôn quan sát, đặt ra giả thiết mới và sẵn sàng đấu tranh cho lẽ phải. Tinh thần ấy được tôi luyện qua những năm tháng học tập tại trường Đại học Y khoa Hà Nội, nơi ông chứng kiến sự bất công đối với các bác sĩ người Việt. Năm 1937, ông kiên quyết yêu cầu được thi nội trú, một điều mà chính quyền thực dân Pháp không muốn dành cho người bản xứ. Cuối cùng, nhờ sự quyết tâm của mình, ông đã trở thành người duy nhất được nhận vào khoa Ngoại của trường Đại học Y khoa Hà Nội, tiền thân của Bệnh viện Việt Đức ngày nay.
alt text: Giáo sư Tôn Thất Tùng đang làm việc
Khi Cách mạng tháng Tám nổ ra, bác sĩ Tôn Thất Tùng đã gặp Bác Hồ và quyết định đi theo con đường cách mạng. Ông tham gia “đoàn mổ xẻ lưu động Việt Bắc”, phục vụ thương bệnh binh trong điều kiện khó khăn của chiến khu. Giữa bom đạn, thiếu thốn, tinh thần lạc quan của ông vẫn không hề suy giảm. Ông chia sẻ: “Hôm qua vẫn còn là anh thư sinh thích sách vở và phòng thí nghiệm, nay đã biết gối đất nằm sương với tinh thần lạc quan, không hề nao núng trước những thử thách mà mình chưa bao giờ nghĩ tới.”
Tấm lòng yêu nước nồng nàn
Tình yêu nước là động lực thôi thúc Giáo sư Tôn Thất Tùng cống hiến hết mình cho sự nghiệp y học. Chứng kiến cảnh nghèo khổ của người dân, ông nhận ra rằng: “Tôi suy nghĩ nhiều trong bốn bức tường của bệnh viện và trong nhà xác: dân ta khổ là vì ta bị đế quốc xâm lược và bóc lột, không phải tài năng mổ xẻ của tôi sẽ cứu dân ta mà phải xóa bỏ chế độ thực dân bóc lột.”
Ông tham gia kháng chiến, tận tụy chăm sóc thương binh, nghiên cứu sản xuất thuốc kháng sinh trong điều kiện dã chiến. Những trang nhật ký của ông về chiến thắng Điện Biên Phủ là minh chứng rõ ràng nhất cho lòng yêu nước nồng nàn của một người trí thức. Niềm vui chiến thắng được ông ghi lại một cách chân thực, xúc động: “Điện Biên Phủ giải phóng rồi!”, “Đờ Cát hàng rồi!”… Tiếng hô vang dậy khắp núi rừng, hòa cùng niềm hân hoan của cả dân tộc.
Trí tuệ bách khoa và những cống hiến vĩ đại
Từ những năm 1930, Giáo sư Tôn Thất Tùng đã có những nghiên cứu đột phá về cấu trúc gan. Bằng phương pháp phẫu tích tỉ mỉ, kiên trì, ông đã phát hiện ra hệ thống mạch máu trong gan, đặt nền móng cho kỹ thuật “cắt gan có kế hoạch”. Luận án tốt nghiệp bác sĩ y khoa của ông về “Cách phân chia các mạch máu trong gan” đã được trao tặng Huân chương Bạc của Đại học Paris.
Sau khi hòa bình lập lại, Giáo sư Tôn Thất Tùng tiếp tục cống hiến cho y học nước nhà. Ông cải tạo Bệnh viện Việt Đức thành một bệnh viện hiện đại, thực hiện thành công ca mổ tim đầu tiên ở Việt Nam, hoàn thiện phương pháp “cắt gan khô” – một kỹ thuật được thế giới công nhận và mang tên ông.
alt text: Giáo sư Tôn Thất Tùng hướng dẫn các bác sĩ Pháp
Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực phẫu thuật, Giáo sư Tôn Thất Tùng còn là người tiên phong trong việc nghiên cứu tác hại của chất độc da cam/dioxin. Những nghiên cứu của ông đã góp phần cảnh báo thế giới về hậu quả thảm khốc của chất độc này, giúp chính phủ Ý đưa ra quyết định di cư 15.000 dân ở Seveso, tránh được một thảm họa lớn.
Với những đóng góp to lớn cho khoa học và đất nước, Giáo sư Tôn Thất Tùng đã được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Huân chương Hồ Chí Minh và nhiều phần thưởng cao quý khác. Tên tuổi của ông mãi là niềm tự hào của y học Việt Nam.
Con đường khoa học đầy cảm hứng
“Đường vào khoa học của tôi” là cuốn sách quý giá cho những ai đam mê nghiên cứu khoa học, đặc biệt là trong lĩnh vực y học. Cuốn sách không chỉ truyền tải kiến thức chuyên môn mà còn truyền cảm hứng về tinh thần vượt khó, lòng yêu nước và khát vọng cống hiến cho khoa học. Giáo sư Tôn Thất Tùng đã để lại một di sản vô giá cho thế hệ mai sau, khẳng định vị thế của trí tuệ Việt Nam trên trường quốc tế.
FiStore – Điểm đến dành cho những tâm hồn yêu đọc sách. Chúng tôi cung cấp đa dạng các thể loại sách, từ văn học, khoa học, lịch sử đến kinh tế, chính trị, xã hội… Hãy ghé thăm website https://fistore.vn/ hoặc liên hệ hotline 0987 604 721 để khám phá kho tàng tri thức vô tận. FiStore – Số 25, Đường Nguyễn Huệ, Phường Bến Nghé, Quận 1, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam. Email: [email protected].
