Liệu chúng ta có thể dự đoán tương lai của một đứa trẻ ngay từ khi mới sinh ra? Cuốn sách Blueprint của Robert Plomin khẳng định điều đó. Tác giả lập luận rằng công nghệ gen đang mở ra một kỷ nguyên mới, cho phép chúng ta hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của gen di truyền đến cuộc đời mỗi con người, từ nguy cơ mắc chứng trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt, khả năng học tập, xu hướng béo phì cho đến nguy cơ mắc Alzheimer. Liệu đây là tin tốt hay tin xấu?
Alt: Bìa sách Blueprint của Robert Plomin, với hình ảnh xoắn kép DNA làm nổi bật chủ đề di truyền.
Plomin tin rằng những hiểu biết sâu sắc về di truyền học sẽ giúp chúng ta có cái nhìn bao dung hơn với những người có khó khăn trong cuộc sống, đồng thời hỗ trợ con cái tốt hơn và lên kế hoạch cho tương lai. Ông cho rằng DNA, chứ không phải môi trường nuôi dưỡng hay giáo dục, mới là yếu tố quyết định tính cách và nhiều khía cạnh khác của cuộc đời con người. Quan điểm này đặt ra câu hỏi về vai trò của môi trường và sự nỗ lực cá nhân trong việc hình thành nên mỗi chúng ta.
Theo Plomin, 45 năm nghiên cứu di truyền học hành vi, bao gồm nghiên cứu trên các cặp song sinh cùng trứng lớn lên trong môi trường khác nhau và các cặp con nuôi/con ruột sống chung một nhà, đã chứng minh rằng gen di truyền luôn chiếm ưu thế trong việc định hình con người.
Alt: Robert Plomin, tác giả cuốn sách Blueprint, cầm trên tay cuốn sách của mình.
Cuộc Cách Mạng Công Nghệ Gen
Plomin nhấn mạnh cuộc cách mạng công nghệ gen đang diễn ra sẽ thay đổi cuộc sống của chúng ta. Việc giải mã bộ gen người, từng tốn kém hàng tỷ bảng và mất nhiều năm nghiên cứu, nay chỉ cần một ngày và dưới 1.000 bảng. Điều này cho phép chúng ta hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của DNA lên tính cách, sinh lý và hành vi.
SNPs và Điểm Số Đa Hình
Sự ảnh hưởng của di truyền đến tính cách không đến từ một vài gen đơn lẻ mà từ hàng nghìn biến thể nhỏ trong DNA, gọi là “đa hình đơn nucleotide” (SNPs, đọc là “snips”). Các SNPs này khiến mỗi người trở nên độc nhất về mặt di truyền. Chúng định hình 50% tính cách, phần còn lại là do các yếu tố ngẫu nhiên, không có hệ thống.
Các nhà khoa học sử dụng “điểm số đa hình” để dự đoán khả năng mắc các chứng như trầm cảm, lo âu, tâm thần phân liệt hoặc béo phì. Tuy nhiên, khả năng dự đoán này vẫn còn hạn chế. Điểm số đa hình chỉ giải thích một phần nhỏ trong sự biến đổi tính cách giữa các cá nhân.
Xác Suất Hay Định Mệnh?
Điểm số đa hình chỉ mang tính xác suất, không phải định mệnh. Ví dụ, Plomin có điểm số đa hình cao cho nguy cơ mắc tâm thần phân liệt nhưng không hề có triệu chứng nào. Điều này cho thấy môi trường vẫn có vai trò nhất định, dù nhỏ, trong việc định hình con người.
Alt: Robert Plomin, tác giả của Blueprint, đang trình bày về ảnh hưởng của di truyền.
Vấn Đề Xã Hội
Quan điểm của Plomin về di truyền học và cơ hội bình đẳng gây nhiều tranh cãi. Ông cho rằng di truyền là thước đo của chế độ đãi ngộ nhân tài. Tuy nhiên, liệu những người có gen di truyền không thuận lợi có cơ hội bình đẳng hay không?
Plomin cho rằng cơ hội là thứ phải giành lấy, không phải được ban tặng. Giáo dục giúp trẻ em khám phá bản chất di truyền của mình. Nhưng liệu điều này có đúng với những trẻ em sinh ra trong hoàn cảnh khó khăn, không được tiếp cận với đầy đủ nguồn lực và cơ hội?
Tương Lai Của Công Nghệ Gen
Dù còn nhiều tranh cãi, không thể phủ nhận rằng công nghệ gen đang thay đổi thế giới. Blueprint của Robert Plomin là một cuốn sách đáng suy ngẫm về ảnh hưởng của di truyền đối với con người, đặt ra những câu hỏi quan trọng về bản chất con người, cơ hội bình đẳng và tương lai của xã hội.
Về FiStore
FiStore là điểm đến dành cho những tâm hồn yêu đọc sách. Chúng tôi cung cấp những bài review sách chuyên sâu, chất lượng, giúp bạn khám phá thế giới sách đa dạng và phong phú. Bên cạnh đó, FiStore còn cung cấp thông tin về các sự kiện, hoạt động liên quan đến sách và cộng đồng đọc sách. Hãy ghé thăm website https://fistore.vn/ hoặc liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 0987 604 721 hoặc email [email protected] để biết thêm chi tiết. Địa chỉ của chúng tôi: Số 25, Đường Nguyễn Huệ, Phường Bến Nghé, Quận 1, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam.
