Rashomon, một truyện ngắn của Akutagawa Ryunosuke, khắc họa bi kịch của con người khi đối mặt với sự lựa chọn giữa thiện và ác trong bối cảnh xã hội suy tàn. Tác phẩm đặt ra câu hỏi day dứt về bản chất con người và sức mạnh của hoàn cảnh, khiến người đọc không khỏi trăn trở.
Bối cảnh suy tàn và sự tha hóa của con người
Rashomon lấy bối cảnh Kyoto thời Heian suy tàn, nơi đói kém và loạn lạc hoành hành. Gã nô bộc, nhân vật chính, bị đuổi việc và đứng trước lựa chọn: ăn cắp hay chết đói. Akutagawa đã khéo léo xây dựng hình ảnh một Kyoto “kinh sư tiêu điều xơ xác khác thường” để làm nền cho bi kịch của những kiếp người nhỏ bé. Chính sự suy tàn của xã hội đã đẩy con người đến bước đường cùng, khiến họ phải đối mặt với những lựa chọn nghiệt ngã.
Cuộc gặp gỡ với bà lão nhổ tóc xác chết trên cổng Rashomon đã đẩy gã nô bộc đến bước ngoặt của cuộc đời. Bà lão biện minh cho hành động của mình bằng lý lẽ rằng những người chết cũng từng làm điều ác khi còn sống. Lời lẽ của bà, tuy tàn nhẫn nhưng lại phản ánh một thực tế đáng buồn của xã hội lúc bấy giờ: sự tha hóa của đạo đức và sự bào mòn của lương tri.
Cuộc giằng xé nội tâm và sự lựa chọn nghiệt ngã
Gã nô bộc, trước khi trở thành kẻ trộm cắp, cũng đã từng giằng xé giữa thiện và ác. Gã phẫn nộ trước hành vi của bà lão, nhưng cuối cùng lại chọn cướp kimono của bà để sinh tồn. Akutagawa không miêu tả gã nô bộc như một kẻ xấu xa, mà là một nạn nhân của hoàn cảnh, bị đẩy đến bước đường cùng. “Cái ác như cái mụn trứng cá mưng mủ trên má phải của gã nô bộc,” luôn tồn tại bên trong con người, chờ đợi thời cơ để bùng phát.
Sự lựa chọn của gã nô bộc đặt ra một câu hỏi nhức nhối: Liệu lương thiện có còn ý nghĩa gì khi đối mặt với cái chết? Câu trả lời của Akutagawa, tuy không trực tiếp, nhưng lại hiện lên rõ ràng qua số phận của nhân vật: trong một xã hội suy tàn, con người dễ dàng bị cuốn vào vòng xoáy của cái ác để sinh tồn.
Nghệ thuật kể chuyện độc đáo của Akutagawa
Akutagawa sử dụng ngôi kể thứ ba khách quan, nhưng lại khéo léo lồng ghép những đoạn độc thoại nội tâm của nhân vật, đặc biệt là gã nô bộc. Những dòng suy nghĩ hỗn loạn, những đấu tranh nội tâm dữ dội của gã được phơi bày một cách chân thực, giúp người đọc thấu hiểu sự giằng xé trong tâm hồn nhân vật.
Không chỉ dừng lại ở độc thoại nội tâm của nhân vật, Akutagawa còn sử dụng cả độc thoại của chính mình, xen lẫn vào câu chuyện. Đây là một thủ pháp nghệ thuật độc đáo, vừa tạo nên sự gần gũi với người đọc, vừa phá vỡ cấu trúc truyền thống của truyện ngắn.
Kết luận
Rashomon là một tác phẩm đầy ám ảnh, phản ánh một xã hội suy tàn và bi kịch của những kiếp người nhỏ bé. Qua câu chuyện của gã nô bộc, Akutagawa Ryunosuke đã đặt ra những câu hỏi day dứt về bản chất con người, về sự lựa chọn giữa thiện và ác, và về sức mạnh của hoàn cảnh. Dù kết thúc bằng sự chiến thắng của cái ác, nhưng Rashomon vẫn để lại trong lòng người đọc một nỗi u hoài khó tả, một sự đồng cảm với những số phận bị cuốn vào vòng xoáy của xã hội.
FiStore là điểm đến dành cho những tâm hồn yêu đọc sách. Chúng tôi cung cấp đa dạng các dịch vụ liên quan đến sách, từ review sách, giới thiệu tác giả, đến chia sẻ kinh nghiệm đọc sách. Truy cập website https://fistore.vn/ hoặc liên hệ qua số điện thoại 0987 604 721, email [email protected], hoặc địa chỉ Số 25, Đường Nguyễn Huệ, Phường Bến Nghé, Quận 1, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam để khám phá thêm những bài viết chất lượng và bổ ích.
